Μεγάλος άνθρωπος

«Θα γίνης μεγάλος άνθρωπος».

Ακόμη αντηχεί στ' αυτιά μου η φράσις του μακαρίτη καθηγητού μαθηματικών εις το Γυμνάσιον Πλάκας. Δεν το έλεγε σε μένα, ευτυχώς· αλλά εις τον καθήμενον έμπροσθέν μας και εις το προηγούμενον θρανίον μαθητήν, ο οποίος εθς εκάστην τοιαύτην προσφώνησιν του καθηγητού εδέχετο και από μίαν φάπαν εκ των όπισθεν.

Ο δυστυχισμένος αυτός μικρός είχεν όλα τα προσόντα τα οποία κατά την ιδέαν των δασκάλων απαιτούνται δια να γίνη κανείς μεγάλος άνθρωπος· δηλαδή ήξερε πάντοτε φαρσί το μάθημα και είχε ιδιαιτέραν κλίσιν εις τα μαθηματικά, πράγμα το οποίον έπρεπε να κάμη τον καθηγητήν να σκεφθή διατί και αυτός δεν έγινε μεγάλος άνθρωπος και φορούσε μπαλωμένο παντελόνι.

Τον αγαπητόν συμμαθητήν τον έχασα από τριακονταετίας.

Ο σεβαστός καθηγητής απεβίωσε από χρόνων, και το μόνον το οποίον ζη δυστυχώς είνε τα μαθηματικά.

Προχθές λοιπόν εις την οδόν Αθηνάς, την εμποροπανύγηριν αυτήν των Αθηνών, βλέπω άνθρωπον – αλλοίμονον γέροντα – καθήμενον μπροστά σε μικρό τραπεζάκι με λευκό τραπεζομάντηλο και μια σειράν από μπουκαλάκια απάνω. Και ακούω άξαφνα βραχνήν – πιθανώς από ρετσίναν – φωνήν:

1. Χαίρε, κύριε...
2. Χαίρε, αγαπητέ. Μπορώ να σας ερωτήσω πού... πώς... τέλος πάντων βοηθήσατε την μνήμην μου.
3. Εγώ είμαι μεγάλος άνθρωπος, μου λέγει.
4. Το βλέπω αφ' ού έχεις μαγαζί έστω και υπαίθριον.
5. Μη αστειεύεσθε, κύριε. Εγώ είμαι ο μεγάλος άνθρωπος του καθηγητού· θυμάσθε. Ετετελείωσα το Γυμνάσιον. Πήγα στο Πανεπιστήμιον· πήρα δίπλωμα· ήμουν ο πρώτος πάντοτε. Δεν μου άρεσε να γίνω κ' εγώ δάσκαλος· ρίχτηκα στις εφευρέσεις. Εφευρέσεις γερές με έννοιαν χρήσιμες στην ανθρωπότητα. Υπέβαλα το σχέδιον· πήγαινα στο Υπουργείο, επέμεινα· χάλασα τον κόσμον. Μηχανή αλωνιστική. Μηχανή ξυριστική. Αυτόματον σκαλιστήρι. Αεικίνητον έλικα. Αυτόστριπτον βίδα.
6. Αυτό το επέτυχες, του είπα.
7. Μην αστειεύεσαι. Εγύριζε μόνη της σου λέγω και αν θέλης δοκιμάζουμε... στο σπίτι την έχω...
8. Ευχαριστώ, ας λείπη.

Αυτόστριπτον λοιπόν βίδαν... εξοκλέα ηλεκτρικόν καρφιών, στοπ αυτοκινήτων· στοπ λέμβων και βαποριών και για να μη μου πης εσύ στοπ σταματώ ως εδώ. Τίποτε λοιπόν. Κανείς δεν με πίστευε. Όλοι με κορόϊδευαν και μ' έστελαν πότε από το ένα γραφείο στο άλλο πότε στο..... διάβολο ως ότου πήρα κ' εγώ τα μάτια μου και πήγα αληθινά στο διάβολο· δηλαδή παντρεύτηκα και πήρα μια μάγισσα! Μάλιστα μαγεύτρα και φαρμακολύτρα και ξωτικόν και αερικά· ό,τι θέλεις είνε, μόνο γυναίκα δεν είνε· αλλ' από τότε είδα Θεού πρόσωπο. Τα βλέπεις αυτά τα μπουκαλάκια; Εδώ έγκειται η σωτηρία και μέσα σ' αυτά είνε ο διάβολος κόκκινος, πράσινος.... κίτρινος. Έχω και χάντρες, και κομβολόγια και δαχτυλίδια.... Άλλά την στιγμήν αυτήν περνούσε ζευγαράκι παρθένων μικρών και πηδηχτών, και αφήσας εμένα εστράφη μυστηριωδώς προς αυτάς:

1. Το κομπολόγιον τούτο βάζετε υπό το προσκέφαλον την νύχτα και όποιον επιθυμείτε βλέπετε, όποιον επιθυμείτε... ακούτε, όποιον επιθυμείτε... δραχμές μόνον τρεις.

Το κομπολόγιον έγινε ανάρπαστον.

Δύο φαντάροι περνούσαν:

1. Το υγρόν τούτο, πονόδοντον έχετε, πονοκέφαλον, πονόκαρδον, πονόκοιλον, δύο σταγόνες μαγεία.... φεύγει πάει όξω από δω, δραχμές μόνον πέντε!
2. Το δακτυλιδάκι δρχ. μόνον δύο.... γάμον δείχνει, γάμον φέρνει.

Το δαχτυλιδάκι κάνει κι' αυτό φτερά.

Επί τέλους με θυμήθηκε και μένα. Αυτό εδώ το κουτάκι έχει σκόνη από κατσαρίδα ψημένη, κοπανισμένη, κοκκαλάκι αρσενικής νυχτερίδας, και γάλα σκαντσόχερα. Τι έχεις στο νου σου να γίνης; μια σταλαγματιά το πρωί, μια το βράδυ, επί μια βδομάδα τακτικά. Αν δε γίνη έλα πες μου και φτύσε με. Για χατήρι σου· για σένα μόνον δραχμές δέκα. Πάτρτο για καλό που σου θέλω.

1. Πίσω μου Σατανά..... πίσω μου Σα.... και όμως εν τω μεταξύ έβγαλα τις δέκα δραχμές και το μπουκαλάκι μπήκε κρυφά και γλήγορα στην τσέπη μου· χωρίς να το καταλάβω:
2. Βρε άθλιε..... βρε άθλιε. Έγινες μεγάλος άνθρωπος! Είχε δίκηο ο καθηγητής μας.
3. Εκδικούμαι, φίλε μου, εκδικούμαι. Την αυτόστριπτον βίδαν δεν την επίστευε κανείς... ούτε συ. Πάρε λοιπόν τώρα την νυχτερίδα. Και τούτο λέγων και θέσας εις μπόγον άπαν το εμπόρευμα ετράπη εις φυγήν πριν προφθάσω να του δώσω μετά τριανταπέντε χρόνια που τον είδα την μόνην φάπαν που άξιζε.